IC آپ امپ 741

یکی از معروف ترین و پر کاربرد ترین آپ امپ ها که در قالب یک مدار مجتمع (IC) در دسترس قرار دارد، آی سی 741 می باشد.

741 در داخل خود یک تقویت کننده عملیاتی یا op-amp را جای داده و چیدمان پایه های آن در تصویر فوق مشخص شده که این پایه ها بصورت ذیل می باشند:

• پایه‌های ۴ و ۷، پایه‌های تغذیه منفی و مثبت آی سی هستند.
• پایه‌های ۲ و ۳، پایه‌های ورودی معکوس کننده و معکوس نکننده آی سی هستند.
• پایه ۶، پایه خروجی است.
• پایه‌های ۱ و ۵، پایه‌های تغییر دهنده سطح DC خروجی آی سی هستند که توسط آن‌ها می‌توان سطح DC خروجی را تغییر داد. این کار را می‌توان با قرار دادن یک پتانسیومتر بین این دو پایه انجام داد.
• پایه ۸ به جایی وصل نیست و برای اتصال دو عنصر به عنوان گره به کار می رود.

مدار داخلی آیسی 741 :

هر چند که ممکن است برای استفاده کننده های عادی این آی سی، دانستن مدار داخلی آن از اهمیت بالایی برخوردار نباشد اما برای دانشجویان مهندسی برق/الکترونیک که در درس الکترونیک 3 این ساختار را مطالعه می کنند بسیار حائز اهمیت است است.

آی سی‌های تقویت کننده عملیاتی بنا به کاربردشان دارای مدارهای داخلی متفاوتی هستند. آی سی ۷۴۱ جزو ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین آپ امپ‌ها می‌باشد. مدار داخلی آن قابل مشاهده می‌باشد.

• قسمت آبی رنگ: این قسمت، طبقه تفاضلی است.ترانزیستورهای Q1 تا Q4 زوج تفاضلی ورودی را تشکیل می‌دهد.Q5 و Q6 و Q7 به همراه سه مقاومت، تشکیل بار فعال می‌دهند.
• قسمت‌های قرمز رنگ: ترانزیستورها در طبقات قرمز، تشکیل منابع جریان می‌دهند و تقویت کننده‌های ترانزیستوری را بایاس می‌کنند. هر سه منبع جریان، از نوع آینه‌ای هستند.

قسمت صورتی رنگ: این طبقه، طبقه تقویت کننده میانی است. Q۱۵ به عنوان بافر و Q۱۹ با مقاومت ۵۰ اهم در امیتر، یک طبقه امیتر مشترک تشکیل می‌دهد.

• قسمت آبی آسمانی رنگ: طبقه خروجی تقویت کننده یا همان تقویت کننده توان از کلاس AB (یا پوش پول) می‌باشد. علت استفاده از تقویت کننده کلاس AB در خروجی، تأمین جریان بارهای متنوع در خروجی است.
• قسمت سبز رنگ: این طبقه، چند برابر کننده ولتاژ بیس-امیتر نامیده می‌شود و برای جلوگیری از اعوجاج همگذری استفاده می‌شود. این طبقه، ترانزیستورهای تقویت توان را در آستانه روشن شدن، نگاه می‌دارد. برای رسیدن به پایداری حرارتی مطلوب به جای مقاومت ۴٫۵k می‌توان از یک NTC استفاده کرد.
• مقاومت‌های ۲۵ و ۵۰ اهم در خروجی تقویت کننده جهت جلوگیری از رانش حرارتی ترانزیستورهای Q۱۴ و Q۲۰ به کار گرفته شده‌اند.
• خازن ۳۰Pf، جبران ساز میلر است و در مدار قطب به وجود می‌آورد که به منظور جلوگیری از ناپایداری و نوسان تقویت کننده در فرکانسهای بالا مورد استفاده قرار گرفته‌است.(فضایی که یک خازن در مدار مجتمع اشغال می‌کند، چندین برابر فضای اشغال شده توسط یک ترانزیستور است. پس در طراحی مدار مجتمع، باید از حداقل خازن و مقاومت استفاده کرد.)

دیتاشیت آی سی lm741 را میتوانید از لینک زیر دانلود نمایید:

دانلود دیتاشیــت